Nguồn gốc ra đời tết Dương Lịch

Hẳn ai trong chúng ta cũng đều biết đến ngày tết Dương Lịch nhưng ít ai biết đến nó xuất phát từ đâu và nguồn gốc của nó như nào hôm nay mình viết bài này để nói rõ hơn cho mọi người hiểu

Từ lịch Caesar (Julian Calendar) 

Nhưng ngày tết hiện nay không dùng chung cho tất cả các nước trên thế giới dù về phương diện thống kê, kinh doanh và thương mại, ngày 1.1 Dương lịch vẫn được xem là thời điểm đánh dấu một năm trôi qua và năm mới bắt đầu. Mọi giao dịch mang tính quốc tế đều theo Dương lịch cho thống nhất và tiện lợi.

Ngày đầu năm mới đã có từ lâu và biến đổi qua nhiều thiên kỷ theo lịch sử tiến hóa của loài người. Nó bắt đầu từ thời cổ đại, và tồn tại cùng với dòng chảy văn minh. Ngày và Giờ được qui định khác nhau trên từng quốc gia và từng lục địa tùy theo tiết khí, múi giờ.v.v. đồng thời cũng tùy vào chủng tộc và nền văn hóa của từng nước, từng tôn giáo.

Đế Quốc La Mã là nước đầu tiên chọn ngày 1.1 làm ngày Năm mới (New Year) trong hệ thống lịch Julian do Hoàng đế Julius Caesar đề xướng. Còn trước đó, ngày 25.3 (ngày xuân phân-vernal equinox) được chọn là ngày đầu năm Dương lịch. Ngày Năm mới 25.3 này được đa số nước theo đạo Cơ đốc ở châu Âu chấp nhận từ thời trung cổ 1.100 – 1.400 trước Công Nguyên. Ngày này không phải là thời điểm thu hoạch vụ mùa hay tiết trời đặc biệt nào mà chỉ là ngày các Nguyên lão trúng cử bắt đầu nhận nhiệm vụ mới trong Viện Nguyên lão (Thượng viện) của Đế quốc La Mã mà thôi. Như vậy, thời Đế quốc La Mã, ngày đầu năm được tính lùi lại ba tháng và ngày 25.3 đuợc xem là ngày đầu năm. Sau này mỗi Hoàng đế La Mã lên trị vì thường đặt thêm tên khác cho tháng, ví dụ tháng Chín (September) còn gọi là “Germanucus”, “Antonius” hay “Tacitus”, và tháng 11 (November) còn gọi là “Domitianus”, “Faustinus” hay “Romanus”.

Thấy những bất tiện này, Hoàng đế Julius Caesar cho lập bộ Lịch mới (Julian Caesar). Lịch mới là phát minh của nhà Thiên văn người Hy Lạp Alexandria, trong đó ông tính hệ thống thời gian cho Lịch theo mặt trời. Caesar muốn thay đổi ngày đầu năm từ ngày 1.1 mà ông cho là hợp lý nhất, vì như vậy sẽ phù hợp với điểm chí (Solstices) hay điểm phân (Equinoxes) và tiết khí. Các tháng 9, 10, 11, 12 đôn lên thành 7,8,9 và 10. Để ghi ơn Julius Caesar, bộ lịch cách tân Julian được Viện Nguyên lão dành riệng tháng 7 (July, xuất xứ từ chữ Julius) cho tháng sinh nhật của ông (Quintilis). Đến đời cháu của Caesar, Hoàng đế Augustus cũng được dành ra tháng 8 “August” để nhớ tháng sinh nhật Sextilis của ông. Công lớn của Augutus là sửa sai cách tính toán của năm nhuần.

Đến lịch Gregory XII (Gregorian Claendar)

Lịch Julian được chấp nhận ở Venice (Ý) năm 1522; Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Hà Lan, Người Cơ đốc giáo ở Nam châu Âu năm 1556; Đế quốc Phổ, Đan Mạch, Thụy Điển năm 1559; Pháp năm 1564. Đến năm 1582, lịch Julian mất chỗ đứng khi Giáo hoàng Gregory XII ngay sau ngày nhậm chức đã dùng phương pháp tính Lịch hiện đại để phân chia tháng năm. Giáo hoàng sửa đổi và ấn định ngày đầu của năm mới (New Year) là ngày 1.1 bất chấp chống đối của nhiều hiệp hội tín đồ Cơ đốc giáo. Trong lịch sửa đổi có tên “Lịch Gregorian”, 10 ngày trong tháng 10 bị bỏ đi. Như vậy, ngày 4.10.1582 nhảy sang ngày 15.10.1582 và tiếp tục. Bằng cách này, Giáo hoàng đã xóa bỏ 11 ngày nhuần dự trù cho năm 1700 để các năm đầu thế kỷ 1700,1800 và 1900 không phải là năm nhuần mà đến năm 2000 chuyển giao thiên niên kỷ mới nhuần. Các nước theo đạo Công giáo tiếp nhận ngày “New Year” trong lịch Gregorian sớm nhất. Người Tin lành (bắc châu Âu), Hà Lan năm 1583; Scotland năm 1600; sau đó đến những nước theo đạo Tin Lành và Đức Quốc chấp nhận ngày “New Year” vào năm 1700, Nga năm 1725; Anh, Anh, Mỹ, Canada năm 1752 và Thụy Điển năm 1753.

Tất cả đều đồng tình với việc xóa bỏ 11 ngày trong của năm nhuần 1700 và lịch phương Đông những nước Phương Đông ảnh hưởng của nhiều nhóm tôn giáo như Hindus, đạo Lão, Phật giáo, Hồi giáo nhưng họ cũng dùng Lịch Gregorian. Nhật Bản chấp nhận ngày 1.1 “New Year” Dương lịch vào năm 1873; TQ năm 1912 dùng song hành với âm lịch. Sau đó đến những nước theo Chính thống giáo nhưng muộn hơn, vào năm 1924 và 1927; nước Nga chấp nhận lần đầu tiên năm 1918 sau hủy bỏ rồi phục hồi vào năm 1924. Hiện nay, ngày 1.1 Tết Dương lịch theo Lịch “Gregorian Calendar” được hầu hết các nước trên thế giới sử dụng, kể cả Bulgaria, Cyprus, Ai Cập, Hy Lạp, Ba Lan, Romania, Syria, Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng các nhà thờ Chính thống Đông Phương ở Grudia, Jerusalem, Nga và Serbia vẫn ăn tết vào ngày 14.1 (tức ngày 1.1 của lịch Julian Calendar).

Thường thì họ dùng cả 2 lịch tuỳ theo mục đíchNgười Trung Hoa tính theo hệ thống mặt trăng cho nên ngày năm mới rơi vào tháng bắt đầu có trăng, khoảng 4 hay 8 tuần trước khi mùa xuân đến. Ngày chính xác có thể vào khoảng giữa ngày 21.1 hay ngày 21.2 của lịch “Gregorian Calendar”. Lịch Trung Hoa thành lập không giống lịch Gregorian bởi vì phạm vi của mùa thay đổi. Và mỗi năm có can chi khác nhau (mậu tí chẳng hạn) tượng trưng cho 1 trong 12 con Giáp luân phiên theo qui luật Ngũ Hành với chu kỳ 60 năm. Tết Nguyên Đán Việt Nam từ xưa dựa theo Lịch Trung Hoa nên thường giống lịch TQ.

 

Share on Google Plus

About Unknown

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.